ترس از ميكروب يا آلودگي هراسي يكي از مشكلات رفتاري عصر جديد است. اين مسئله به‌خصوص با همه‌گيري ويروس كرونا حتي بيشتر از قبل گزارش مي‌شود. بر طبق نظر روانشناسان، در صورت داشتن ملاك‌هاي اختلال، مي‌توان هراس فرد را در طبقه مشكلات اضطرابي و فوبيا در نظر گرفت. در اين حالت افراد نيازمند راهبردهاي درماني تخصصي و گذراندن جلسات روان‌درماني براي غلبه با اضطراب ناشي از اين فوبيا هستند. براي دريافت مشاوره استرس كليك كنيد.

منبع: ترس از ميكروب

ترس از ميكروب

عده‌اي از افراد به‌شدت نسبت به آلودگي و وجود ميكروب در محيط زندگي خود حساس هستند. چنين كساني تلاش مي‌كنند تا با شست‌وشوي افراطي، از تماس با آلودگي جلوگيري كنند. اين حالت وسواس گونه يكي از مشخصه‌هاي اصلي ميكروب هراسي به شمار مي‌رود. علاوه بر اين، شخص مدام در ذهن خود با افكار مربوط به آلودگي و احاطه شدن توسط باكتري‌ها يا موجودات ذره‌بيني، روبه‌رو است. گستره اين باورها مي‌تواند در افراد مختلف به فضاهايي همچون مكان‌هاي عمومي، محيطي با هواي آلوده و … منتهي شود. همين امر سبب به وجود آمدن نگراني‌ها و نيز مشكلات ارتباطي براي اين گروه مي‌شود. آن‌ها سعي مي‌كنند با محدود كردن ارتباط‌ها و تعاملات خود، با اين ترس مقابله كنند.

براي آشنايي با ساير اختلالات اضطرابي كليك كنيد.

تبديل ترس عادي به اختلال روان‌شناختي

درصورتي‌كه ميزان و شدت ترس به وجود آمده در حدي باشد كه براي اشخاص ناراحتي ذهني يا ناسازگاري در تعاملات اجتماعي يا زندگي ايجاد كند، مي‌توان آن را جزو اختلالات روان‌شناختي به‌حساب آورد. متخصصان سلامت روان معمولاً اين مشكل را در طبقه فوبيا و اختلال‌هاي‌اضطرابي قرار مي‌دهند. در اين شرايط، استرس ناشي از حضور ميكروب‌ها در پيرامون شخص باعث به وجود آمدن مشغله ذهني در وي مي‌شود. فرد مبتلا، براي كاهش اين فشار رواني اقدام به شست‌وشو يا اعمال مقابله‌اي براي خودداري كردن از كثيف شدن مي‌كند. با اين كار، مقداري از نگراني او كاسته شده و درنتيجه شخص به ادامه دادن همين اعمال مي‌پردازد.

چه چيزي باعث ايجاد ترس از ميكروب مي‌شود ؟

از ديدگاه روانشناسي، سه عامل كلي مي‌تواند باعث شكل‌گيري فوبياهايي مانند ترس از ميكروب گردد:

1. تجارب دوره كودكي
2. شرطي‌سازي ترس
3. اتفاقات و حوادث ناخوشايند

معمولاً ترس اوليه در بستر يك موقعيت با محرك‌هاي مختلف رخ مي‌دهد. درنتيجه درصورتي‌كه شدت اثرگذاري اين ترس زياد بوده باشد، ممكن است هركدام از محرك‌هاي موجود در آن محيط -خواه مرتبط با عامل ترسناك و خواه بي‌ربط به آن- به‌تنهايي باعث ايجاد هراس در شخص شوند.

براي مثال درباره فوبياي آلودگي مي‌توان اين‌طور فرض كرد كه يك ‌بار حادثه بسيار ناخوشايندي در محيطي كثيف براي فرد اتفاق افتاده است. همزمان شدن اين دو عامل در آن رويداد باعث ايجاد يك رابطه علت و معلولي در شخص شده و همين منجر به افزايش استرس او در مواجهه با ميكروب مي‌شود.

نشانه‌هاي ابتلا به فوبيا يا ترس از ميكروب

انجمن روانشناسي آمريكا شاخص‌هايي را براي تشخيص گذاري هراس از ميكروب تعيين كرده است. ازجمله ملاك‌هاي مشخص‌شده در اين باب عبارت‌اند از:

• احساس ترس و اضطراب زياد هنگام رويارويي با كثيفي
• اين تنش و نگراني تقريباً در هر بار مواجهه با آلودگي رخ مي‌دهد
• فرد به‌صورت فعال، كارهايي براي دوري كردن از ميكروب انجام مي‌دهد
• ميزان ترس ايجادشده در افراد بسيار بيشتر و غيرمنطقي‌تر از چيزي است كه عامل هراس‌انگيز مي‌تواند در افراد عادي به وجود آورد.
• هراس از ميكروب به حدي شديد است كه باعث ناراحتي‌هاي رواني يا اختلال واضح در جنبه‌هاي مهم زندگي فرد گشته است.

لازم به ذكر است كه تشخيص وجود يا نبود هر يك از عوامل ذكرشده، بايد توسط روانشناس متخصص و باتجربه صورت گيرد.

راهكارهاي بهبود ميكروب هراسي

آنچه بايد قبل از هرگونه اقدامي جهت درمان اين دسته از بيماران انجام داد، تعديل كردن باورشان نسبت به عجيب بودن مشكل‌شان و يا غيرقابل بهبود بودن آن است. لازم است به مراجعان يادآوري شود كه تقريباً همه افراد تا حدي از آلودگي و ميكروب‌ها بيزارند و آنچه باعث شكل‌گيري اختلال شده، شدت رفتارهاي اجتنابي است. اين موضوع به بيماران كمك مي‌كند تا دريابند با كمك راهكارهاي روان‌درماني مي‌توانند با فوبياي خود مقابله كنند؛ لذا اميد و اراده‌شان افزايش پيدا مي‌كند.

ازجمله رايج‌ترين روش‌هاي درماني براي ميكروب هراسي مي‌توان به موارد زير اشاره كرد:

1- غرقه سازي بيمار در ترس خود

در اين راهكار، فرد ناگهان در معرض مستقيم و شديد از چيزي كه نسبت به آن هراس دارد، قرار مي‌گيرد. البته اين كار با آگاهي رساني قبلي به مراجع و آماده ساختن وي ازنظر رواني صورت مي‌گيرد.

همچنين اين روش تنها بايد توسط متخصص سلامت روان انجام شود. اهميت اين موضوع به دليل حساسيت بالاي غرقه سازي است. درصورتي‌كه اين تكنيك بدن كنترل شرايط و از سر شوخي انجام شود مي‌تواند منجر به شوك عصبي شديد و حتي ايست قلبي در بيمار گردد. همچنين، اين كار مي‌تواند از اثربخشي درمان تخصصي غرقه سازي كم كند و يا كاملاً نتيجه بخشي آن را از بين ببرد.

2- حساسيت‌زدايي منظم و تدريجي هراس بيمار

اين راهكار را مي‌توان تقريباً متضاد با روش قبلي تصور كرد. در اين تكنيك شخص به‌صورت نظام‌دار و در طول زمان‌هايي تنظيم‌شده، در معرض محرك هراس برانگيز قرار مي‌گيرد. اين فن بر طبق برنامه‌اي منظم در طي جلسات درماني توسط مراجع و درمانگر طراحي‌شده است. هر مرحله به‌صورت سلسله مراتبي تهيه‌شده و كمك مي‌كند تا فرد، پله‌پله با بخش‌هايي از ترس خود كنار بيايد. در پايان اين برنامه، مراجع قادر است تا تمام استرس و هراس ناشي از محرك ترسناك خود را به‌خوبي كنترل كند.

براي دريافت مشاوره در زمينه ترس از ميكروب مي‌توانيد در ساعت از روز براي مشاوره تلفني از طريق شماره 02191002360 با برترين متخصصان در مركز مشاوره روانشناسي آواژه تماس حاصل نماييد.

منبع: ترس از ميكروب