اختلال شخصيت اسكيزوئيد در «خوشه‌ A» اختلالات شخصيت قرارد دارد كه شامل تفكر يا رفتارهاي غيرعادي و عجيب و غريب هستند. افراد مبتلا به اختلال شخصيت‌اسكيزوئيد ممكن است گوشه‌گير، بي‌تفاوت و تنها به نظر برسند. اين افراد در هنگام تعامل با ديگران طيف محدودي از احساسات را بروز مي‌دهند و اغلب متوجه نمي‌شوند كه رفتارشان غيرعادي يا مشكل‌ساز است. زندگي با يك فرد دوري‌گزين و سرد نمي‌تواند آسان باشد. حتي اگر خود اين افراد از وضعيت خود شكايتي نداشته باشند، خانواده آن‌ها اغلب با مشكلاتي همچون افسردگي و اضطراب دست و پنجه نرم مي‌كنند. براي آشنايي با علائم و راه هاي كمك به اين افراد با ما همراه باشيد.

منبع: اختلال شخصيت اسكيزوئيد

اختلال شخصيت اسكيزوئيد

اختلال شخصيت اسكيزوئيد تحت عنوان Schizoid personality disorder در راهنماي تشخيصي و آماري اختلالات رواني-5 به عنوان اختلال شخصيت خوشه A طبقه‌بندي مي‌شود. اين افراد اغلب عجيب و غريب و غير عادي توصيف مي‌شوند. دو اختلال شخصيت ديگر خوشه A اختلال شخصيت اسكيزوتايپي و اختلال شخصيت پارانوئيد هستند. ناهنجاري اجتماعي و كناره‌گيري از مشخصه‌هاي اصلي اين خوشه است. شيوع اختلال شخصيت اسكيزوئيد در حدود 3.1 تا 4.9 درصد جمعيت است كه فراواني آن در مردان و زنان يكسان است (اندكي در مردان بيشتر است).

اختلال شخصيت اسكيزوئيد يك الگوي شخصيتي از بي‌تفاوتي نسبت به روابط اجتماعي، با طيف محدودي از تجربه و ابراز احساسات است. اين اختلال در اوايل بزرگسالي خود را از طريق فاصله‌گيري اجتماعي و جدايي‌هاي عاطفي نشان مي‌دهد كه افراد را از داشتن روابط نزديك باز مي‌دارد. افراد مبتلا به اين اختلال شخصيت ممكن است در زندگي روزمره صاحب شغلي باشند و فعاليت داشته باشند، اما روابط معناداري با ديگران ايجاد نمي‌كنند. آن‌ها معمولاً تنها هستند و ممكن است مستعد روياپردازي بيش از حد و همچنين ايجاد وابستگي به حيوانات باشند. از طرفي هم ممكن است در مشاغل انفرادي كه براي ديگران دشوار است، مانند نگهبانان شبانه، خوب عمل كنند.

نظرات ديگران (چه خوب و چه بد) براي آن‌ها اهميتي ندارد. در اختلال شخصيت اسكيزوئيد، توانايي برقراري ارتباط معنادار با ديگران محدود است. آن‌ها هيچ دوست صميمي يا محرمي ندارند (به جز گاهي اوقات يك خويشاوند درجه يك). به ندرت سر قرار مي‌روند و اغلب ازدواج نمي‌كنند. آن‌ها ترجيح مي‌دهند تنها باشند و فعاليت‌ها و سرگرمي‌هايي را انتخاب كنند كه نيازي به تعامل با ديگران ندارند (مثلاً بازي‌هاي رايانه‌اي). فعاليت جنسي با ديگران براي آن‌ها چندان جالب نيست. همچنين به نظر مي‌رسد كه از تجربيات حسي و بدني (مثلاً پياده روي در ساحل) لذت كمتري مي‌برند.

علائم و نشانه هاي اختلال شخصيت اسكيزوئيد

بيشتر اختلالات شخصيتي در سال‌هاي نوجواني و زماني كه شخصيت رشد و بالغ مي‌شود، بروز مي‌يابد. علائم اختلال شخصيت اسكيزوئيد نيز بايد از اوايل بزرگسالي شروع شده باشد و تشخيص گذاري در اين زمان صورت مي‌گيرد. علائم اين اختلال اغلب در طول زمان ثابت مي‌ماند.

ويژگي اصلي اختلال شخصيت‌اسكيزوئيد، الگوي ثابت فاصله‌جويي و بي‌علاقگي عمومي به شكل‌گيري و حفظ روابط اجتماعي است. يك فرد با شخصيت اسكيزوئيد معمولا علاقه‌اي به روابط نزديك، حتي با اعضاي خانواده‌اش ندارد. آن‌ها سرگرمي‌ها، فعاليت‌ها و مشاغلي را انتخاب مي‌كنند كه ماهيت انفرادي دارند. تمايل كمي به فعاليت جنسي دارند (يا اصلا تمايلي ندارند). به ندرت احساسات شديد و عميق را تجربه يا ابراز مي‌كنند. نسبت به ستايش يا انتقاد ديگران بي‌تفاوتي آشكار دارند. يك چنين افرادي در ابراز وجود مشكل دارند، تغييرات قابل مشاهده كمي در خلق و خوي خود نشان مي‌دهند، از تعداد محدودي فعاليت لذت مي‌برند و انگيزه يا اهداف زندگي اندكي دارند.

افراد با شخصيت اسكيزوئيد ممكن است از نظر اجتماعي ناتوان، گوشه‌گير يا خودشيفته به نظر برسند. آن‌ها به ندرت واكنش نشان مي‌دهند (مثلاً با لبخند زدن يا تكان دادن سر) و به سختي احساسات خود را در موقعيت‌هاي اجتماعي نشان مي‌دهند. شخصيت‌هاي اسكيزوئيد حتي زماني كه به شدت تحريك مي‌شوند، در ابراز خشم مشكل دارند. آن‌ها به رويدادهاي مهم زندگي واكنش مناسب نشان نمي‌دهند و ممكن است در واكنش به تغييرات، منفعل به نظر برسند. در نتيجه، ممكن است به نظر برسد كه هيچ جهتي براي زندگي خود ندارند.

علت ابتلا به اختلال شخصيت اسكيزوئيد

اختلال شخصيت اسكيزوئيد، يكي از ناشناخته‌ترين شرايط سلامت رواني است. محققان هنوز در تلاش براي كشف علت دقيق آن هستند. تاكنون، احتمال مي‌رود كه موارد زير در ايجاد اختلال شخصيت اسكيزوئيد نقش داشته باشند.

عوامل ژنتيكي

برخي از محققان فكر مي‌كنند ممكن است يك ارتباط ژنتيكي بين طيف اختلالات اسكيزوفرني و اختلال شخصيت اسكيزوئيد وجود داشته باشد. چنان كه كناره‌گيري اجتماعي يكي از ويژگي‌هاي هر دو اختلال است. اين نشان مي‌دهد استعداد ژنتيكي براي ابتلا به اين اختلال حتمي است. برخي از مطالعات ميزان وراثت‌پذيري را در اين اختلال تقريباً 30 درصد مي‌دانند. بااين حال افراد مبتلا به اختلال شخصيت اسكيزوئيد، بر خلاف افراد مبتلا به اسكيزوفرني يا اختلال اسكيزوافكتيو، با واقعيت در تماس هستند. علاوه بر اين، برخي از ويژگي‌هاي اختلال طيف اوتيسم شبيه به اختلال شخصيت‌اسكيزوئيد است، از اين‌رو به نظر مي‌رسد يك رابطه ژنتيكي بين اين دو نيز وجود داشته باشد.

عوامل محيطي

برخي از مطالعات نشان مي‌دهد افراد مبتلا به اختلال شخصيت اسكيزوئيد اغلب از محيط‌هايي مي‌آيند كه فاقد پرورش عاطفي هستند. به عبارت ديگر، داشتن مراقباني كه در دوران كودكي از نظر عاطفي سرد، غفلت‌كننده و فاصله‌گير بوده‌اند، ممكن است با تقويت احساس كودك مبني بر رضايت‌بخش نبودن روابط بين فردي، به ايجاد اختلال شخصيت اسكيزوئيد كمك كند. بنابراين تجربه سوء استفاده يا بي‌توجهي در كودكي و داشتن والديني كه از نظر عاطفي دردسترس نيستند به احتمال بالايي مي‌تواند به بروز اين اختلال دامن بزند.

آيا مي‌توان از بروز اختلال شخصيت اسكيزوئيد جلوگيري كرد؟

اختلال شخصيت اسكيزوئيد به طور كلي قابل پيشگيري نيست، اما درمان مي‌تواند به فردي كه مستعد ابتلا به اين بيماري است اجازه دهد تا راه‌هاي مؤثرتري براي تغيير رفتارها و افكار غير مفيد بياموزد.

راه هاي تشخيص زودهنگام اختلال شخصيت اسكيزوئيد

شخصيت اسكيزوئيد به طور كلي زندگي تنظيم شده‌اي دارند. در مقايسه با افراد مبتلا به انواع ديگر اختلالات شخصيت، افراد مبتلا به اختلال شخصيت‌اسكيزوئيد كمتر دچار اضطراب يا افسردگي مي‌شوند، به خصوص اگر در موقعيت‌هاي اجتماعي، تحصيلي يا شغلي نباشند، چرا كه اين محيط‌ها بر مهارت‌هاي اجتماعي محدود آن‌ها فشار وارد مي‌كند.

اختلال شخصيت اسكيزوئيد يك وضعيت سلامت روان است. مانند همه مشكلات سلامت روان، جستجوي كمك به محض ظاهر شدن علائم مي‌تواند به كاهش اختلالات در زندگي افراد كمك كند. متخصصان سلامت روان مي‌توانند طرح‌هاي درماني ارائه دهند كه مي‌تواند به افراد مبتلا به اين اختلال در مديريت افكار و رفتارهاي خود كمك كند.

اعضاي خانواده افراد مبتلا به اختلال شخصيت اسكيزوئيد اغلب استرس، افسردگي و انزوا را تجربه مي‌كنند. مهم است كه به عنوان يكي از اعضاي خانواده مراقب سلامت روان خود باشيد و در صورت مشاهده اين علائم از متخصصين كمك بخواهيد.

كمك به اختلال شخصيت اسكيزوئيد

افراد با شخصيت‌اسكيزوئيد اصلا فكر نمي‌كنند مشكلي وجود داشته باشد و از اين‌رو به ندرت به دنبال درمان هستند. اين اختلال براي فرد ايگو-ديستونيك و آزاردهنده تجربه نمي‌شود. با اينكه افراد مبتلا به اختلال شخصيت اسكيزوئيد متوجه‌اند كه با ديگران تفاوت دارند (به ويژه در عدم علاقه به روابط نزديك)، اما اين منجر به نگراني يا احساس تنهايي نمي‌شود. آن‌ها زماني به دنبال كمك هستند كه به دليل شرايطي كه همزمان وجود دارد (مانند اضطراب يا افسردگي، نه خود اختلال) به مشكل خورده باشند يا نزديكان آن‌ها شكايت جدي از روابطشان با اين افراد داشته باشند و نهايتا اغلب اين كار را بخاطر توصيه نزديكان‌شان انجام مي‌دهند.

معمولاً براي اختلال شخصيت اسكيزوئيد دارو توصيه نمي‌شود. با اين حال، گاهي اوقات از دارو براي درمان كوتاه مدت افسردگي و يا حالت‌هاي شديد اضطراب مرتبط با اين اختلال استفاده مي‌شود.

رواندرماني براي اين افراد اغلب بر ايجاد رابطه حسنه و اعتماد متمركز است. برقراري ارتباط و اعتماد به درمانگر مي‌تواند نويد بخش اين باشد كه فرد در موقعيت‌هاي زندگي واقعي نيز مهارت ايجاد و حفظ رابطه را خواهد داشت. اگرچه بهبود اين اختلال دشوار است اما اغلب با تمركز درمان بر روي اهداف درماني ساده‌تر مي‌توان نگراني‌هاي فعلي يا عوامل استرس‌زا در زندگي فرد را كاهش داد. شناخت درماني ممكن است براي پرداختن به انواع خاصي از افكار واضح و غيرمنطقي كه بر رفتارهاي بيمار تأثير منفي مي‌گذارند، استفاده شود. اين برنامه درماني بايد در شروع درمان به وضوح تعريف شود. درمانگر بايد از تفاوت‌هاي فرهنگي كه مي‌تواند به عنوان اختلالات شخصيتي ظاهر شود، آگاه باشد.

براي دريافت مشاوره در زمينه شخصيت اسكيزوئيد مي‌توانيد در ساعت از روز براي مشاوره تلفني از طريق شماره 02191002360 با برترين متخصصان در مركز مشاوره روانشناسي آواژه تماس حاصل نماييد.

منبع: اختلال شخصيت اسكيزوئيد