اختلال شخصيت نمايشي يا هيستريونيك و يا (show of) ازجمله مشكلات شخصيتي آسيب‌زننده در روابط انساني است. افراد مبتلابه اين اختلال داراي رفتارهايي اغواگرانه، ظاهري جذاب و هيجان‌هايي متغير هستند. درنتيجه به‌راحتي و برحسب سليقه تماشاگران خود، رنگ عوض مي‌كنند. اين ويژگي اگرچه ممكن است جالب باشد، اما نشان‌دهنده روحيه‌اي حساس، شكننده و آسيب‌پذير است. به همين دليل آشنايي با ويژگي‌هاي اين افراد مي‌تواند نقش زيادي در داشتن تعاملات مناسب با آن‌ها داشته باشد.

منبع: اختلال شخصيت نمايشي

اختلال شخصيت نمايشي

يكي از اختلالات شخصيتي گروهB، شخصيت هيستريونيك يا نمايشي نام دارد. افرادي كه دچار اين مشكل هستند، معمولاً همانند هنرپيشه‌ها رفتار مي‌كنند. به‌عبارت‌ديگر، آن‌ها هيجانات خود را به شيوه‌اي اغراق‌آميز ابراز مي‌كنند تا همچون هنرمندان، تماشاچيان شان را به خود خيره نمايند. سبك زندگي آن‌ها به‌گونه‌اي است كه انگار همواره روي استيج نمايش قرار دارند. طرز صحبت، احساسات، وضعيت ظاهري و حتي عقايد و باورهاي آن‌ها همواره در حال نوسان است. دليل اين رنگ عوض كردن‌ها در افراد مبتلا، تنها جلب كردن توجه و نظر مساعد اطرافيان آن‌ها است.

بنابر گزارش‌هاي باليني، نرخ شيوع اين اختلال در بين زنان بيشتر از مردان است. در حقيقت، باور بر اين است كه مردان با ويژگي‌هاي مستعد كننده اين اختلال، بيشتر تشخيص اختلال شخصيت ضداجتماعي مي‌گيرند. همچنين لازم به ذكر است كه بروز اختلال هيستريونيك، غالباً در سنين جواني رخ مي‌دهد.

احتمال دارد افرادي كه تشخيص اختلال شخصيت نمايشي را مي‌گيرند، مبتلابه يك سري مشكلات رواني ديگر نيز باشند. ازجمله اختلالاتي كه پيش‌بيني مي‌شود همراه با شخصيت هيستريونيك مشاهده گردد، اختلالات سوماتيك سمپتوم (يا همان روان تني) است. همچنين، لازم است با دقت بر نشانه‌هاي اين افراد، پيش از هر چيز آن را از شخصيت مرزي، خودشيفته و وابسته افتراق داد. تشخيص اين موضوع هم تنها بر عهده متخصص روانشناسي يا روانپزشك صورت مي‌گيرد.

مشخصه افراد مبتلابه شخصيت نمايشي

كساني كه تشخيص اختلال شخصيت هيستريونيك را از متخصصين سلامت روان مي‌گيرند، رفتارهاي متنوعي از خود نشان مي‌دهند. بااين‌وجود، به‌طوركلي مي‌توان تمام اين واكنش‌هاي رفتاري يا ظاهري را در چند طبقه جاي داد. ازجمله رايج‌ترين ويژگي‌هاي افراد مبتلابه اين اختلال به شرح زير است.

نگاه سياه‌وسفيد به جهان

اين اشخاص، غالباً نگاهي صفر و صدي يا به‌عبارت‌ديگر سياه‌وسفيد به رويدادهاي مختلف دارند. آن‌ها معمولاً داراي گفتاري مبهم و كلي گويانه هستند و سعي مي‌كنند از بيان جزئيات خودداري كنند. دليل اين امر، آن است كه بتوانند در صورت لزوم داستان و احساسات خود براي تحت تأثير قرار دادن شنونده تغيير دهند.

ظاهر و رفتار فريبنده

اغلب افراد هيستريونيك در اكثر مواقع رفتار و ظاهري آراسته و درعين‌حال، جلب‌توجه كننده دارند. آن‌ها هميشه نگران ظاهر خود هستند و به دنبال تأييد دائمي اطرافيانشان مي‌گردند. اين موضوع تا جايي براي‌شان اهميت مي‌يابد كه حتي تعريف يا توجه نكردن ديگران به آن‌ها موجب ناراحتي يا عصبانيت‌شان مي‌شود.

نوسانات خلقي

حالت‌هاي خلقي و هيجاني مبتلايان به شخصيت نمايشي معمولاً خيلي سريع و آسان تغيير مي‌كند. اين افراد معمولاً تكانش گر هستند و خيلي سخت مي‌توانند در ارضاي تمايلات و خواسته‌هايشان تعويق ايجاد كنند. علاوه بر اين، آن‌ها همواره هيجان‌هاي خود را به شيوه‌اي مبالغه‌آميز و دراماتيك نشان مي‌دهند. در اين موضوع مي‌توان اين افراد را به هنرپيشه‌هاي تئاتر تشبيه كرد كه بر روي صحنه نمايش اجرا مي‌كنند.

عزت‌نفس پايين

معمولاً در پشت ظاهر فريبنده و رفتارهاي اغواگرانه اين افراد، عزت‌نفس پاييني وجود دارد. اين اختلال در اشخاصي بروز مي‌يابد كه اغلب احساس بي‌ارزشي يا بي‌كفايتي زيادي نسبت به خود دارند. آن‌ها براي مخفي كردن اين ويژگي‌هاي خود، سعي مي‌كنند جوري رفتار كنند كه توجه و تأييد اطرافيان، به‌خصوص افراد مهم زندگي‌شان را كسب كنند. به همين دليل است كه بي‌توجهي يا ناديده گرفتن ديگران، آن‌ها را بسيار عصبي و حساس مي‌كند؛ زيرا اين برخورد، مستقيماً اعتمادبه‌نفس پايين آن‌ها را نشانه مي‌گيرد.

مؤلفه‌هاي تشخيصي اختلال شخصيت نمايشي

بايد توجه داشت كه اغلب انسان‌ها، همواره درجاتي از ويژگي‌هاي مذكور را دارا هستند. آنچه باعث تمايز افراد عادي با مبتلايان به اختلال شخصيتي نمايشي مي‌گردد، وجود معيارهاي تشخيصي است. اين افراد معمولاً در همه حوزه‌هاي زندگي خود، به‌صورت غيرعادي هيجاني هستند. همچنين آن‌ها به‌صورت افراطي به دنبال جلب‌توجه ديگران‌اند. اين وضعيت تقريباً از ابتداي جواني شان شروع‌شده و در شرايط مختلف نيز بروز مي‌كند. توجه داشته باشيد كه اين ملاك‌ها بايد تنها توسط روانشناسان بررسي شود.

ملاك‌هاي لازم براي اختلال شخصيت هيستريونيك به شرح زير است:

درصورتي‌كه نشانه‌هاي اين افراد در پنج حوزه از موارد زير تأثيرگذار باشد، مي‌توان تشخيص اختلال شخصيت نمايشي را به آن‌ها داد:

1. احساس معذب بودن و ناراحتي فرد هنگام قرار نگرفتن در مركز توجه ديگران
2. داشتن رفتارهايي تحريك‌كننده يا با اغوا گري‌هاي جنسي در ارتباطات خود با ديگران
3. تغيير سريع هيجانات و ابراز آن‌ها به‌صورت سطحي
4. استفاده از ظاهر فيزيكي خود براي جلب‌توجه ديگران
5. صحبت كلي گويانه و فاقد جزئيات
6. نشان دادن احساسات خود به صورتي اغراق‌آميز و نمايشي
7. تلقين‌پذيري آسان
8. در نظر گرفتن روابط ميان فردي خود به‌صورت صميمانه‌تر از آنچه واقعاً است.

براي دريافت مشاوره در زمينه شخصيت ها مي‌توانيد در ساعت از روز براي مشاوره تلفني از طريق شماره 02191002360 با برترين متخصصان در مركز مشاوره روانشناسي آواژه تماس حاصل نماييد.

منبع: اختلال شخصيت نمايشي